The making of: een macroroute

Gran Canaria, Spanje, themawandeling, wandelroute 5 min read

Een weg naar duurzaamheid

Hoe vaak hebben we het al gehoord: het toeristische model van de Canarische eilanden is achterhaald. “Vakantiegangers” zijn anno 2020 “reizigers” geworden en willen méér dan alleen een goudgeel strand en een verwarmd zwembad. Ze willen hun bestemming leren kennen, proeven en beleven. De honger naar cultuur en natuur van de Westerse toerist is nog nooit zo groot geweest. We zijn ook allemaal milieubewuster gaan leven en in de volgende generaties zal de term duurzaamheid zich hopelijk in onze genen vastzetten. Daar hoort ook duurzaam toerisme bij.

Bij duurzaam toerisme rinkelt de kassa in de eerste plaats bij de lokale bevolking en niet bij grote multinationals. De culturele identiteit, tradities en cultuurhistorie van de gemeenschappen in het gebied worden gerespecteerd, net als de kwaliteit van landschap en milieu. Verschillende bestemmingen proberen hun massatoerisme te ruilen voor een duurzamer model; een titanenwerk.

In Mogán werd reeds jaren geleden aan de alarmbel getrokken toen bleek dat de draagkracht van Puerto de Mogán was overschreden en het vissersdorpje stikte onder de toeristische drukte en druk. De gemeente heeft toen een wandelroutenetwerk in het leven geroepen om toeristen weg te lokken van de kust, naar het hinterland. Het landschap in het binnenland is een gevarieerd pakket dat bestaat uit diepe ravijnen, verlaten gehuchtjes en vergezichten die geen enkele wandelaar onverschillig laten. Als een waardevol stukje antiek waar jaren niemand meer naar had omgekeken, werd het binnenland van de zolder gehaald, opgepoetst en toeristisch geveild. Het resultaat is een langeafstandsroute met de klinkende naam “la Senda de Tamaranae: entre Riscos y Barrancos“. De Nederlandse vertaling liegt er niet om: “het Pad van Tamaranae: tussen afgronden en ravijnen”. Wandelen is misschien geen sport maar om Mogáns macroroute zonder veel kleerscheuren te overleven, dien je toch sportief te zijn want een route met een stijging van meer dan 1500m is geen kattenpis.

Op RouteYou kan je alvast de drie tracks terugvinden via volgende weblinks:
https://www.routeyou.com/nl-es/route/view/8219321/wandelroute/mogan-track-1
https://www.routeyou.com/nl-es/route/view/8219423/wandelroute/mogan-track-2
https://www.routeyou.com/nl-es/route/view/8219466/wandelroute/mogan-track-3

Een nobel plan

De langeafstandsroute van bijna 30 km begint aan de bergpas van Tasarte die tevens de grens is tussen de gemeente Mogán en de gemeente La Aldea de San Nicolás. Het eerste traject is glooiend (lees: Canarisch glooiend) want zelfs een hellingsgraad van 16% kruipt niet in je koude kleren. Het tweede traject leidt naar een hoogvlakte. Langs een verticale bergflank met een stijgingsgraad van bijna 30%, baant het pad zich een weg omhoog. Meer dan een dozijn werklieden hebben er aan de weg getimmerd. Meestal ging het om ongeschoolde werklozen die gewapend met houweel en ezel, bij het ochtendgloren deze kilometro vertical inzetten om in een verlaten niemandsland een spoor te trekken.

Het eenzame hinterland van Mogán

Wanneer je als wandelaar na de klim de hoogvlakte bereikt, wordt het agrarische verleden van Mogán opeens heel tastbaar. Je ziet er verlaten akkers, een enkele woongrot en opgedroogde waterbronnen. Met een beetje fantasie kan elke wandelaar zich voorstellen hoe kromgebogen vrouwtjes met bundels tarweoogst op de rug, naar de dichtstbijzijnde dorsvloer snelden om er handmatig de korrels uit de aren te slaan. Groepjes pijnbomen wiegen trots met de wind mee en tientallen inheemse planten kleuren er het landschap. Het zicht vanaf de hoogvlakte reikt tot aan de eindeloze horizon van de Atlantische Oceaan. De stilte is er oorverdovend. Is dit misschien wat Simon & Garfunkel bedoelden toen ze in 1969 “The Sound of Silence” zongen?

Een groot en ambitieus plan

De langeafstandsroute is trouwens de ruggengraat van een veel groter en ambitieus project. Zo verstrengelen zich allerlei circulaire wandelroutes met “la Senda” die zich als een levensader in het landschap heeft ingesneden. Het is trouwens een pad met meer dan vijfhonderd jaar geschiedenis. Sommige tracés stammen zelfs nog uit de pre-hispaanse tijd. De oude geplaveide stukjes ademen geschiedenis uit. Langs deze paadjes werd het vee gedreven, transporteerden de “carboneras” houtskool en de “pinocheros” gedroogde dennennaalden. Loopjongens oftewel “propios” brachten boodschappen van het ene dorp naar het andere. Deze loopjongens speelden een bijzondere rol in het verleden. Ze werden ook betaald om een dokter te halen, overlijdens mee te delen en matrones ´s nachts te wekken. Jonge meisjes stapten blootvoets de bijna 20 km die hen scheidde van de danstent in La Aldea – hun dansschoentjes in de hand. Maar de paadjes waren ook ziekteverspreiders. Ten tijde van de pest en cholera werden er barricades opgetrokken en werden de paadjes gesloten. Een soort van COVID-quarantaine avant la lettre. “Als de paadjes konden praten, had je stof voor tientallen geschiedenisboeken”, zei Emilio -de voorman van de werklieden- prozaïsch in een kort telefoongesprek.

Tamaranae, de inheemse drakenboom

Mogáns wandelroutenetwerk is echter een werk van lange adem. Jaren geleden begon de lokale wandelclub “Veredas de Atauro” te lobbyen om het oude pad dat parallel langs het waterkanaal loopt, te restaureren. Het is tijdens dit traject dat het pad zijn naam “tussen ravijnen en afgronden” eer aandoet. Links werpt een verticale rotswand van meer dan honderd meter schaduw op het kanaal, rechts lonkt de afgrond. Tegen de rotswanden kleven dennenbomen en drakenbloedbomen. Van deze laatsten, is er een soort die alleen alleen op Gran Canaria leeft en waarvan er slechts een handvol de houtkap heeft overleefd. Het gaat hier om de bedreigde Dracaena tamaranae waarbij “Dracaena” op het geslacht van de drakenbloedbomen wijst en “tamaranae” op een oude, misplaatste naam voor het eiland Gran Canaria. Pad en kanaal worden geflankeerd door tientallen inheemse planten waarvan velen zeldzaam zijn, zoals de roze brem oftewel Teline rosmarinifolia. Hier gaat elke botanicus uit zijn dak!

Obstakels onderweg

Grote delen van de macroroute gaan over privé-gronden. De gronden zijn vaak geklasseerd als bosgronden en hun geldwaarde ligt laag. Niettemin moest elke eigenaar een document ondertekenen waarin hij de gemeente de officiële toestemming geeft het oude pad dat zijn grondstukken doorkruist, te restaureren en géén enkele wandelaar ooit de doorgang te ontzeggen. En daar knelde nu net het schoentje; het wandelschoentje om precies te zijn. Soms weigerden eigenaars het document te ondertekenen en moest het tracé gewijzigd worden. Onteigeningen kwamen niet in vraag want daar leende het beperkte budget van 240.000 EUR zich niet toe. De Europese Unie heeft 204.000 EUR op tafel gegooid en de gemeente Mogán heeft zelf ook een flinke duit in de zak moeten doen.

Pionier in Mogán

Zoals het zo vaak met projecten gaat, werd er geen rekening houden met onvoorziene tegenslagen waardoor de tijdsplanning gebukt ging onder een eeuwige uitloop. Maar het resultaat mag er wezen. Zachte en brede paadjes slingeren door de pijnboombossen, treden zijn uitgehouwen in de rotsen en op de meest onverwachte plekjes wacht er een picknicktafel. Wie in de komende maanden de langeafstandsroute bewandelt, mag zich een pionier wanen. Het is een zaligheid! Want wandelen over een vers aangelegd pad is als slapen in een vers opgemaakt bed!

Ontdek het rijke wandelaanbod wat Gran Canaria je kan brengen op onze website:

https://wandelkrant.be/gran-canaria/